PANDEMİ DÖNEMİNDE UYGULANAN PARA CEZALARI YASAL MI?

Pandemi döneminde Umumi Hıfzıssıha Kanunu Kapsamında uygulanan para cezaları yasal mı?

Dünya Sağlık Örgütü tarafından ‘ pandemi’ ilan edilen ve ülkemizde de görülmekte olan korona virüsün önlenmesi amacıyla, ülkemizde çeşitli tedbirler alınmıştır.

Bu kapsamda 17 Mart 2020 tarihi itibariyle; tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan/ düğün salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu, internet kafe, her türlü oyun salonları, her türlü kapalı çocuk oyun alanları (AVM ve lokanta içindekiler dahil), çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetlerinin geçici bir süreliğine durdurulmasına karar verilmiş olup; 11-12 Nisan, 18-19 Nisan, 23-26 Nisan, 1-3 Mayıs, 9-10 Mayıs, 16-19 Mayıs ve 23-26 Mayıs tarihlerinde de (toplamda 21 gün) birçok ilde sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmıştır.

Bununla birlikte 22 Mart 2020 tarihinden itibaren 65 yaş üstü vatandaşlar için, 03 Nisan 2020 tarihinden itibaren de 20 yaş altı gençler için, 09 Haziran 2020 tarihine kadar sokağa çıkma kısıtlamaları uygulanmıştır.

Alınan Tedbirlere Uyulmaması Halinde Uygulanan Yaptırımlar

Korona virüsün önlenmesi amacıyla, İç İşleri Bakanlığının yayınlamış olduğu genelge ile alınan tedbirlere uymayanlara, yetkililerce, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 282'nci maddesi uyarınca 3 bin 150 TL idari para cezası kesilmiştir.

İç İşleri Bakanlığının genelgesi ile uygulanan 3.150,00 TL bedelli idari para cezası, hukuki dayanaktan yoksundur!

Vatandaşlara Uygulanan 3.150,00 TL Bedelli İdari Para Cezası “Suçta Ve Cezada Kanunilik” İlkesini İhlal Etmektedir.

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, devletin cezalandırma yetkisini sınırsız ve keyfi bir biçimde kullanmasını önleyerek bireye devlet müdahalesine karşı güvence sağlar.

Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi gereği, hiç kimse kanunun açıkça suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; HİÇ KİMSE BİR FİİL İÇİN KANUNDA GÖSTERİLEN CEZA DIŞINDA BİR CEZA İLE VEYA KANUNDA GÖSTERİLEN CEZADAN DAHA AĞIR BİR CEZA İLE CEZALANDIRILAMAZ.

Maske Takma Zorunluluğu ve Takmamanın Cezası

Korona virüsle mücadele kapsamında, yukarıda ifade etmiş olduğumuz bu önlemlere ek olarak bir de birçok ilimizde maske takmak zorunlu hale gelmiştir.

Adıyaman, Ankara, Afyonkarahisar, Amasya, Ardahan, Aydın, Balıkesir, Bartın, Batman, Bolu, Bilecik, Bitlis, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Düzce, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Iğdır, Isparta, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Karabük, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Osmaniye, Ordu,Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Tunceli, Uşak, Yalova, Yozgat ve Zonguldakolmak üzere toplam 57 ilde bütün açık ve kapalı alanlarda hali hazırda maske takmanın zorunlu olduğu bilinmektedir.

İç İşleri Bakanlığı’nın valiliklere gönderdiği 18.06.2020 tarihli genelge ile, korona virüsün önlenmesi amacıyla alınan tedbirler kapsamında, bu illerdeki maske takma zorunluluğuna uymayanlara 22.06.2020 tarihinden itibaren 900,00 TL idari para cezası kesilmesine karar verilmiştir.

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

Madde 282: Bu Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlara, fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde, 250-TL’dan 1.000-TL’na kadar idarî para cezası verilir.

hükmünü amirdir.

Her ne kadar maddeyi ihlal edenlere verilecek idari para cezası, kanun maddesinde açıkça belirtilmişse de, 2019 yılı itibariyle Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. Maddesinin B fıkrasına göre uygulanacak %22.58 Yeniden Değerleme Oranına göre bu miktarın alt haddi 789 TL, üst haddi ise 3.180TL olarak güncellenmiştir.

Bu kapsamda vatandaşların Umumi Hıfzıssıhha Kanununu ihlal eden hangi eylemi için 3.150 TL, hangi eylemi için 900 TL idari para cezası kesileceği, hiçbir şekilde belli olmamakla birlikte, kesilen bu cezaların ‘suçta ve cezada kanunilik’ ilkesini ve ‘belirlilik’ ilkesini ihlal ettiğini belirtmek isteriz.

Zira, sokağa çıkma yasağının cezasının 3.150 TL olarak, maske takmamanın cezasının ise 900 TL olarak belirlenmesinde; sokağa çıkmanın hangi zararı maske takmamaya göre üstün kılınmıştır da, ihlali halinde daha fazla bir ceza belirlenmiştir?

Dolayısıyla, hem uygulanan bu para cezalarının hem de cezalar için belirlenen bu farklı miktarların, hukuka aykırı olduğunu düşündüğümüzü belirtmek isteriz.

Kendisine verilen para cezasının hukuka aykırı olduğunu düşünen vatandaşlar da; idarî para cezası kararına karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde, Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurmalıdır. Bu süre içinde herhangi bir başvuru yapılmaz ise, bu idarî yaptırım kararı kesinleşir.

Av. Çiler Nazife KOŞAR